سیاست خارجی
حاج سجاد
عصر روز دوشنبه 8 آبان 1396، دانشگاه صنعتی شریف میزبان دکتر علی باقری، عضو ارشد تیم مذاکره کننده سابق هسته ای بود. متن پیش رو، خلاصه ای از اهم سخنان دکتر باقری است که تقدیم می شود:
برجام؛ پایان منازعه نبود، تغییر سطح منازعه بود.
مواضع آمریکایی ها و تحولات اخیر، ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است. پس از 12 سال منازعه هسته‌ای عده ای تصور می کردند که با جلب نظر دشمن شاید بشود به این نزاع پایان داد؛ با تامین نظر دشمن به توافقی رسید که این توافق به منزله پایان این نزاع باشد. وقتی منازعه تمام شد آن وقت برویم به کارهای دیگر بپردازیم.
نه امروز، بلکه پس از اولین روزهای پس از اجرای برجام در دی ماه سال ۱۳۹۴ در همان دوره اوبامای مودب و باهوش، تصویب تحریم‌های جدید نشان داد که برجام پایان منازعه نبود، بلکه تغییر سطح منازعه بود. به گونه ای که برجام، دست برتر ما را گرفت و در موضع ضعف قرار داد، و دست پایین طرف مقابل را گرفت و تبدیل کرد به یک ابزار و اهرم برتر برای تشدید فشار برای امتیازگیری بیشتر.
این یک ادعا نیست، بلکه صحبت جان کری است در پاییز 92. جان کری در توجیه توافق ژنو، این تصویر را در ذهن نمایندگان سنای آمریکا ترسیم می کند و می‌گوید: قبل از توافق دو ساعت در حال حرکت بود. ساعت تحریم‌ها و ساعت فعالیت هسته‌ای ایران. پیش از توافق ساعت پیشرفت هسته‌ای ایران سریعتر از ساعت تحریم ها کار میکرد. ما با توافق ژنو توانستیم حرکت ساعت برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنیم اما حرکت ساعت تحریم ها به دلیل باقی ماندن ساختار تحریم ها را نگه داریم.
برخی می‌گفتند در مناسبات بین‌المللی وارد دوران جدیدی شدیم، اما تشدید توقعات، افزایش زیاده‌خواهی‌ها، ارتقای جسارت‌های طرف آمریکایی و ... و اظهارات اخیر نشان داد این تصور خیالی بیش نبوده است.
من یک جمله عرض کنم، و یکی دو مصداق برای آن بیاورم. ما هر تعاملی که بخواهیم با بیرون (اعم از تعامل با یک کشور، سازمان بین المللی یا کل جهان) داشته باشیم، سه عامل موثر است: یک، خود ما؛ دو، طرف مقابل؛ سه، شرایط، صحنه بازی در دنیا، منطقه یا سازمانی که با آن تعامل می کنیم.
در توضیح شرایط، یک مثال بزنم. موشکی که در ماه رمضان در جواب داعش زدیم، یک تحول بزرگ بود. میشود تاریخ ایران را به قبل و بعد از آن شلیک موشک تقسیم کرد. در تاریخ سابقه ندارد که
