اهمیت اقتصاد دانش بنیان در ایران

اقتصاد دانش‌بنیان

حاج سجاد

به قلم: سیدمحمدصالح میرشرقی

1- وضعیت رو به رشد سالهای اخیر

 با بررسی تعداد شرکت های دانش‌بنیان(نوپا،صنعتی و تولیدی) در سال های اخیر میتوان متوجه روندی بسیار امیدوار کننده شد.( البته اگر با این شیب پیش برود فاصله‌ی زیادی تا نقطه مطلوب داریم! ) حتی بدون توجه به آمار های دیگر (مانند سهم این شرکت ها از تولید ناخالص ملی و ...) همین افزایش تعداد شرکت های دانش‌بنیان،نشان دهنده‌ی اقبال کارآفرینان به کار دانش‌بنیان و حتی تا حدودی نشان‌دهنده‌ی کاهش موانع سر راه این شرکت هاست. (گرچه هنوز مانع اصلی یعنی مشکل بازار پابرجاست!)

2-  اهمیتی که میتواند/باید در آینده‌ی اقتصاد ایران داشته باشد

•   وجود نیروی انسانی قابل قبول برای شکوفایی اقتصاد دانش‌بنیان
•   اجماع نسل جدید در مورد فواید و سود‌آوری شرکت‌های دانش‌بنیان نسبت به نسل های قبل
•   قدرت کافی در مقابله با تحریم ها:
  

شرکت‌های دانش‌بنیان، با توجه به ویژگی‌های خود و پویایی و تطبیق با شرایط محیط پیرامونی و انعطاف‌پذیری بالا، ظرفیت مناسبی برای روبه‌رو شدن با شرایط تحریم را دارا هستند. همچنین استراتژی عدم تمرکز فعالیت‌های تولیدی در چند شرکت بزرگ دولتی، مانع از تحریم آسان محصولات یا مواد اولیه‌ی شرکت‌ها می‌گردد. شرکت‌های دانش‌بنیان زیرساخت‌های لازم جهت عملی ساختن استراتژی عدم تمرکز و همکاری چندین شرکت متوسط جهت تولید یک محصول را دارا هستند. در صورت تحریم مواد ‌اولیه یا فناوری، چنین شرکت‌هایی به احتمال قوی، توانمندی لازم را جهت دستیابی به فناوری یا مواد اولیه‌ی جایگزین خواهند داشت.
قطع وابستگی به فروش خام مواد معدنی، به ویژه نفت، یکی از مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی بیان شده است. شرکت‌های دانش‌بنیان، با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود و توان ایجاد و به‌کارگیری فــناوری‌های پیشرفته‌ی مورد نیاز، توانمندی لازم را جهت تبدیل مواد خام به محصولات نهایی و با ارزش افزوده‌ی بالا دارند. در واقع دولت با اعتماد و توجه به چنین شرکت‌هایی می‌تواند تهدید به‌وجود‌آمده در این حوزه را به فرصتی جهت شکوفایی صنایع نفت و پتروشیمی تبدیل نماید. با تمرکز بر این استراتژی، در بلندمدت، علاوه بر خودکفایی کشور در بسیاری از کالاهای مرتبط با نفت و صنایع معدنی، حتی می‌توان از نفت به عنوان ابزاری جهت تهدید دشمن استفاده نمود.

یکی دیگر از مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی حمایت از تولید ملی و همچنین خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک مورد نیاز کشور است. چنان که در مباحث مطرح‌شده در حوزه‌ی اقتصاد دانش‌بنیان بیان شد، یکی از عوامل اساسی رشد تولید سرانه‌ی ملی، اقتصاد دانش‌بنیان و بنگاه‌های اقتصادی دانش‌بنیان است. در حقیقت، یکی از راهکارهای اساسی خودکفایی پایدار در محصولات استراتژیک، ارتقای فناوری و افزایش بهره‌وری عوامل تولید از طریق دانش‌بنیان نمودن اقتصاد و توسعه‌ی شرکت‌های دانش‌بنیان است. با برنامه‌ریزی صحیح، حتی کشور می‌تواند صادرکننده‌ی این محصولات نیز باشد.
در انتها باید به این نکته اشاره نمود که موارد ذکرشده‌ی فوق، در صورتی امکان تحقق خواهند داشت که زیرساخت‌های لازم جهت به وجود آمدن اقتصاد دانش‌بنیان و رشد و فراگیر شدن شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شود. در حقیقت یکی از اساسی‌ترین پیش‌نیازهای اقتصاد دانش‌بنیان سرمایه‌ی انسانی خلاق، نوآور و دانشی است که با توجه به ترکیب جمعیتی کشور ایران و جمعیت بالای جوانان تحصیل‌کرده و نیروی انسانی به عنوان بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین سرمایه‌ی کشور، باید مورد توجه قرار گیرد و بدین ترتیب، با توانمند نمودن و تشویق و زمینه‌سازی فعالیت آنان در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان، کشور توان رویارویی با هر گونه تهدید و تحریم اقتصادی را خواهد داشت.

برخی منابع مورد استفاده در متن:
iribnews.ir/ daneshbonyan.ir/ rasekhoon.net

می دانید به چه قیمتی؟ به قیمت محرومیت ایران در طول تاریخ آینده

سیاست خارجی

حاج سجاد

عصر روز دوشنبه 8 آبان 1396، دانشگاه صنعتی شریف میزبان دکتر علی باقری، عضو ارشد تیم مذاکره کننده سابق هسته ای بود. متن پیش رو، خلاصه ای از اهم سخنان دکتر باقری است که تقدیم می شود:

برجام؛ پایان منازعه نبود، تغییر سطح منازعه بود.

مواضع آمریکایی ها و تحولات اخیر،‌ ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است. پس از 12 سال منازعه هسته‌ای عده ای تصور می کردند که با جلب نظر دشمن شاید بشود به این نزاع پایان داد؛ با تامین نظر دشمن به توافقی رسید که این توافق به منزله پایان این نزاع باشد. وقتی منازعه تمام شد آن وقت برویم به کارهای دیگر بپردازیم.

نه امروز، بلکه پس از اولین روزهای پس از اجرای برجام در دی ماه سال ۱۳۹۴ در همان دوره اوبامای مودب و باهوش، تصویب تحریم‌های جدید نشان داد که برجام پایان منازعه نبود، بلکه تغییر سطح منازعه بود. به گونه ای که برجام، دست برتر ما را گرفت و در موضع ضعف قرار داد، و دست پایین طرف مقابل را گرفت و تبدیل کرد به یک ابزار و اهرم برتر برای تشدید فشار برای امتیازگیری بیشتر.

 این یک ادعا نیست، بلکه صحبت جان کری است در پاییز 92. جان کری در توجیه توافق ژنو، این تصویر را در ذهن نمایندگان سنای آمریکا ترسیم می کند و می‌گوید: قبل از توافق دو ساعت در حال حرکت بود. ساعت تحریم‌ها و ساعت فعالیت هسته‌ای ایران. پیش از توافق ساعت پیشرفت هسته‌ای ایران سریعتر از ساعت تحریم ها کار میکرد. ما با توافق ژنو توانستیم حرکت ساعت برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنیم  اما حرکت ساعت تحریم ها به دلیل باقی ماندن ساختار تحریم ها را نگه داریم.

برخی می‌گفتند در مناسبات بین‌المللی وارد دوران جدیدی شدیم، اما تشدید توقعات، افزایش زیاده‌خواهی‌ها، ارتقای جسارت‌های طرف آمریکایی و ... و اظهارات اخیر نشان داد این تصور خیالی بیش نبوده است.

من یک جمله عرض کنم، و یکی دو مصداق برای آن بیاورم. ما هر تعاملی که بخواهیم با بیرون (اعم از تعامل با یک کشور، سازمان بین المللی یا کل جهان) داشته باشیم، سه عامل موثر است: یک، خود ما؛ دو، طرف مقابل؛ سه، شرایط، صحنه بازی در دنیا، منطقه یا سازمانی که با آن تعامل می کنیم.

در توضیح شرایط، یک مثال بزنم. موشکی که در ماه رمضان در جواب داعش زدیم، یک تحول بزرگ بود. میشود تاریخ ایران را به قبل و بعد از آن شلیک موشک تقسیم کرد. در تاریخ سابقه ندارد که

میترسیم به ما آسیب بزنند.

سیاست خارجی

رضا قاسمی‌پور

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِیَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ

فَتَرَى الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ یُسَارِعُونَ فِیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشَىٰ أَن تُصِیبَنَا دَائِرَةٌ ۚ فَعَسَى اللَّهُ أَن یَأْتِیَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِّنْ عِندِهِ فَیُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِی أَنفُسِهِمْ نَادِمِینَ

1) درباب معنای (ولاء) و (توالی) راغب در مفردات اینطور بیان کرده است که دو چیز و یا چند چیز طورى نسبت به یکدیگر متصل باشند که چیزى از غیر جنس آنها ،در بین قرار نداشته باشد، و کلمه به عنوان استعاره در معناى نزدیکى استعمال مى شودحال یا نزدیکى از حیث مکان ، یا از حیث نسبت و خویشاوندى ، یا از حیث دین ، یا از حیث صداقت و نصرت و یا اعتقاد. به عبارت دیگر ولایت به معنای نوعی نزدیکی چیزی به چیز دیگر است.

2)  همانگونه که بیان شد در  اینجا منظور از ولایت ولایت محبت است که باعث شده یهود و نصارا در مقابل پیامبر اسلام یک تن واحد بشوند طورى که گوئى یک تن واحدند  با اینکه یکى عرب است و دیگرى عجم ، ولى همینکه این ملت هاى گوناگون داراى ولایت محبت شدند گوئى یک ملت گردیدند و ولایت آنان را به اتفاق کلمه واداشته و همه را علیه مسلمانان یک دست کرده . یهود و نصارا را با همه دشمنى که با یکدیگر دارند، در یک هدف مشترک متحد و نزدیک به هم کرده و آن دشمنى با اسلام است و این هدف مشترک ، آنها را واداشته به یکدیگر مراجعه کنند، یهود، دوست نصارا شود و نصارا با یهود دوستى کند.

و چه بسا بشود از جمله (بعضهم اولیا بعض) معناى دیگرى نیز استفاده کرد و آن این است که اگر به شما دستور دادیم که یهود و نصارا را دوست خود نگیرید براى این بود که شما با آنها به این منظور دوستى مى کنید که از آنها یارى بگیرید به این معنا که مثلا با نصارا دوستى کنید تا آنان شما را علیه یهود کمک کنند، در حالى که این دوستى هیچ سودى برایتان ندارد، زیرا این دو طائفه اولیاى هم هستند و هرگز شما را علیه خودشان یارى نخواهند کرد.

3) فتری الذین فی قلوبهم ....   بیمار دلانی هستند که به سوی یهود و نصارا می شتابند و اظهار ترس میکنند از ضرر احتمالی از جانب آن ها نکته اى که در  آیه هست این است که خداى تعالى تعبیر کرد به اینکه (یسارعون فیهم) با اینکه باید مى فرمود (یسارعون الیهم) تا اشاره کند به اینکه این بیماردلان در جامعه یهود و نصارا هستند و در آن محیط ضلالت است که سرعت مى کنند، پس این بیماردلان به خاطر اینکه مبادا از ناحیه یهود و نصارا لطمه اى بخورند، به سوى آنان و در آنان نمى شتابند اینها بهانه هائى است که براى خود درست کرده اند که ملامت و توبیخى که ممکن است از ناحیه رسول خدا و مؤ منین متوجه آنان شود از خود دفع کنند بلکه تنها عاملى که آنان را وادار به مسارعت مى کند این است که یهود و نصارا را دوست مى دارند.

(سوره مائده آیات ۵۱ و ۵۲)

💠 👈 چند خطی خلاصه از سخنان مقام معظم‌رهبری در دیدار با نخبگان در هفته ی گذشته💠

محمد علی خادم سهی

(سخنان خلاصه شده است و بعضی جاها مضمون سخنان بیان شده است)

✅ سخنان ایشان را به چهار بخش تقسیم کرده ایم:صحبت از برجام و نحوه تعامل با دنیا، سخنانی با محوریت اقتصاد، چند نکته از طرز نگاه به علم و در نهایت چند توصیه به جوانان.

🔴 «متن های داخل [ ] ، سخنان نگارنده میباشد»

🔷 [سبک و سیاق تعامل با دنیا:]

نباید وابسته باشیم(در هیچ زمینه ای) مثلا تکیه ی اقتصاد باید بر توان داخلی باشد تا از نظر اقتصادی وابسته نگردیم.باشد که با مستقل شدن، ستون خیمه ی کشورمان با صحبت های دیوانه ای چون ترامپ نلرزد.[اما استقلال به معنای انزوا نیست و وابستگی و تعامل متفاوتند چه اینکه] سرمایه گذاری خارجی اشکالی ندارد اما نباید باعث ایجاد وابستگی شود‌.

[در واکاوی منافع کشورها، آنها را به عنوان تاجر صرف (که هم خودش نفع میبرد و هم مشتری) نباید دید.زیرا غیر از تجارت، منافعی دارند که موجب دشمنی شان با ما شده است.]نمونه اتمّ و اکملِ دشمنان ما آمریکاست.که مسئولان در مقابل سخنان ترامپ، خوب و درست صحبت کردند.اروپا هم بعضا حمایت کرد.اما مسئولین هوشیار باشند.[اروپایی ها با دشمنی کمتر و تاجرانه تر برخورد کرده اند اما چه بسا منافع اروپایی ها توسط آمریکا تهدید شود یا به هر دلیل دیگر جلوی ما دربیایند.]( کمک هایشان به صدام فراموش نمیشود).پس در ادامه باید حواسمان باشد.صحبت اروپایی ها در حمایت از ما خوب، اما چقدر واقعی است؟چرا در مسائل دفاعی ما با آمریکا هم صدا گشتند؟آیا در صورت نقض برجام توسط آمریکا،اقدام عملی میکنند؟اگر قرار است اروپا طرف ما باشد، علیه اقدام های خصمانه آمریکا کاری [مشهود] کند.برجام قرار بود دشمنی را کم کند که بیشتر کرد.

🔷 [سخنانِ با محوریت اقتصاد:]

کشورمان از وابستگی سیاسی خارج گشته اما همچنان از نظر اقتصادی وابسته است.وابسته به خام فروشی(نفت و...) است.کمترین فرآوری صورت نمیگیرد.نمونه ی دیگر آن سنگ های قیمتی است که خام صادر میشوند...[حدود نصف بودجه ی مان وابسته به نفت است]

اشتغال، تولید ملی، کاهش واردات، جلوگیری از قاچاق، همه مسائل بسیار مهم اقتصاد ما هستند.

برای حل شدن مشکلات، باتوجه به پتانسیل های کشور، توجه به صنایع دانش بنیان (به جای مونتاژ) باید بیشتر گردد.با رشد این صنایع(که نیازمند خلاقیت و فکر هستند) پویایی ایجاد میشود و میتوان از ابتکار و خلاقیت بهره گرفت.در این صورت میتوان به ارتباط بین صنعت و دانشگاه امید داشت.وگرنه مونتاژ که نیازی به دانشگاه ندارد.

🔷 [طرز نگاه به علم:]

دانشجوی نخبه باید احساس مسئولیت کند و دغدغه ی حل مشکل کشور را داشته باشد.[صرف درس خواندن کفایت نمیکند:]بالا بودن تعداد مقالات خوب است، اما اصلا کافی نیست.کیفیت مقالات و اینکه قرار است چه مسئله ای را حل بکنند بسیار مهم تر است و باید مورد توجه قرار گیرد.[هدف حل مشکلات کشور است، نه صرف درس خواندن]

🔷 [توصیه به جوانان:]

جوان ها، از فرصتشان استفاده کنند.زمان،زمان فراهم بودن شرایط است.زمان امنیت و آرامش است.شما میتوانید مسیر های غلط کشور را شناسایی نمایید و به جهت درست هدایت کنید.بسیار زحمت بکشید و تلاش کنید که 

 «و الّذین جاهَدوا فینا لَنَهدیَنَّهُم سُبُلَنا»

💠به فدایت این تن ناچیز ما💠